Sau dự báo cập nhật của một số tổ chức kinh tế có ảnh hưởng lớn như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và các quyết định của Ngân hàng Trung ương Mỹ (Fed) thì nỗi lo về một cuộc suy thoái của nền kinh tế Mỹ và kinh tế thế giới ngày càng rộng lớn. Những dấu hiệu nào sẽ là cảnh báo và chúng ta cần chuẩn bị gì?
Những cơ sở của nỗi lo suy thoái
Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã làm tan biến hy vọng kinh tế phục hồi sau đại dịch Covid-19: giá nhiều loại hàng hóa (commodities) tăng mạnh, đặc biệt là năng lượng, đã thổi bùng lạm phát ở hầu hết các nền kinh tế. Nhiều ngân hàng trung ương đã và sẽ sớm tăng lãi suất với hy vọng hạ nhiệt lạm phát như Mỹ, châu Âu, Anh, Thụy Sỹ, Úc, Canada, New Zealand, và nhiều nước đang phát triển khác.
Riêng với Mỹ, lần gần đây nhất là ngày 15-6 đã tăng lãi suất lên 0,75%, và mức lãi suất đến cuối năm 2022 được nhiều dự đoán từ 18 thành viên của Fed là 3,4%. Lãi suất tăng không chỉ lớn về số tuyệt đối mà còn lớn về tỷ lệ khi nền xuất phát của lãi suất ở mức thấp. Ví dụ như lãi suất EFFR (effective federal funds rate) từ 0,83% tăng lên 1,58% thì tỷ lệ tăng lên đến 90%.
Có lẽ thấy được rằng lạm phát sẽ tăng mạnh, và chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa thể phục hồi khi Trung Quốc vẫn kiên định với mục tiêu kiểm soát chặt Covid nên các cập nhật dự báo kinh tế thế giới đều cho rằng GDP của thế giới năm nay sẽ giảm còn ở mức 2,9-3% thay vì khoảng 4% như dự báo lúc đầu năm.
Nhưng suy thoái kinh tế không chỉ nhìn vào tốc độ tăng trưởng của GDP bị giảm mà còn nhiều yếu tố khác như các chỉ số sản xuất, hàng tồn kho, biên lợi nhuận của doanh nghiệp, tỷ lệ thất nghiệp, tín dụng, thu nhập nội địa (GDI), chỉ số tin tưởng của người tiêu dùng (consumer confidence), và nhận định của các nhà quản lý, các nhà kinh tế.
Theo một khảo sát vừa mới công bố của tờ báo Wall Street với một nhóm 53 nhà kinh tế thì kết quả cho thấy xác suất xảy ra suy thoái trong vòng 12 tháng lên đến 44%, trong khi con số này ở tháng 4 và tháng 1 lần lượt là 28% và 18%. Trước đây vào tháng 12/2007 tức là khi khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu, thì xác suất xảy ra được dự đoán là 38%.
Dự báo tăng trưởng GDP của một số nền kinh tế
|
|
2021e
|
2022f
|
2023f
|
WB
|
Thế giới
|
5,7
|
2,9
|
3,0
|
Mỹ
|
5,7
|
2,5
|
2,4
|
Euro zone
|
5,4
|
2,5
|
1,9
|
Nhật Bản
|
1,7
|
1,7
|
1,3
|
Trung Quốc
|
8,1
|
4,3
|
5,2
|
OECD
|
Thế giới
|
5,8
|
3,0
|
2,8
|
Mỹ
|
5,7
|
2,5
|
1,2
|
Euro zone
|
5,3
|
2,6
|
1,6
|
Nhật Bản
|
1,7
|
1,7
|
1,8
|
Trung Quốc
|
8,1
|
4,4
|
4,9
|
Nguồn: WB và OECD, báo cáo tháng 6/2022