CUỘC CHIẾN NHÂN SỰ TRONG NỀN KINH TẾ TOKEN

Sự phát triển của nền kinh tế token hiện nay dù có phần bị hạn chế bởi các quy định pháp lý ở nhiều quốc gia nhưng sức hút về nguồn vốn đầu tư và con người vẫn đang hết sức mạnh mẽ. Dòng vốn từ thị trường truyền thống như các quỹ đầu tư mạo hiểm, hedge fund, ngân hàng đầu tư, các nhà đầu tư thiên thần rót vào các dự án ngày càng nhiều về quy mô và hình thức. Riêng về thị trường nhân sự, đây quả là một cuộc chiến cam go giữa các dự án với nhau, giữa nền kinh tế truyền thống và nền kinh tế token. 

Cốt lõi là con người

Đối với các dự án trong nền kinh tế token, nguồn vốn đầu tư cho chi phí cố định là không lớn. Có nhiều ảnh lan truyền trên Internet so sánh một cách hài hước rằng trước đây, triệu phú usd là người làm việc trong một văn phòng sang trọng thì ngày nay đó có thể là một căn phòng nhỏ hết sức bình thường, hay một không gian làm việc chung (co-working space). Bởi vì phần giá trị lớn nhất của một dự án token là ở chất xám, là giải pháp thông qua các dòng code, còn về trang thiết bị thì chỉ cần một chiếc máy tính và ... kết nối Internet.

Sức hút của các dự án liên quan đến token ngày càng lớn đã khiến cho nhiều nhân sự ở trí cao cấp ở các tập đoàn công nghệ, tài chính, dịch vụ đã dám chấp nhận mạo hiểm từ bỏ vị trí hiện tại của mình để thành lập hay tham gia dự án mới. Rất nhiều nhà sáng lập hay đồng sáng lập các dự án DeFi, GameFi, Metaverse nói riêng hay blockchain nói chung trước đây làm cho GAFA, các định chế tài chính lớn, hay các tổ hợp tư vấn lớn.

Cùng với đó là sự gia nhập của rất nhiều tài năng trẻ. Thay vì tìm việc làm ở các tập đoàn lớn thì không ít các bạn trẻ tài năng đã tự tạo con đường phát triển riêng cho mình thông qua việc kết hợp với những người trẻ đồng chí hướng khác, hoặc tìm kiếm sự bảo trợ của những nơi có nguồn lực. Điều này có thể thấy rất rõ ở các hội nghị triễn lãm quốc tế về blockchain khi phần lớn các khuôn mặt đại diện xuất hiện là dưới 30 tuổi.

Cuộc chiến nhân sự

Nhu cầu nhân sự liên qua đến blockchain trên thế giới tăng nhanh ở mức nhu cầu tuyển dụng luôn vượt nguồn cung. Các dự án blockchain phần lớn được biết đến là các dự án đại chúng (public) nhưng bên cạnh đó nhu cầu phát triển hệ thống blockchain nội bộ (private) của các doanh nghiệp có quy mô lớn cũng rất đáng kể, nhất là các ứng dụng trong metaverse.

Cuộc chiến nhân sự đầu tiên là giữa các doanh nghiệp truyền thống và các dự án mới. Sức hút không chỉ là ở mức lương, đãi ngộ mà còn là một kỳ vọng đột phá về thu nhập khi dự án đạt được những thành công nhất định. Những người chấp nhận rời bỏ vị trí hiện tại đang tốt để tham gia vào một dự án mới thường có được một tỷ lệ sở hữu token ưu đãi nhất định. Khi dự án được chấp nhận rộng rãi thì giá trị của số token này là rất lớn, có thể lên đến hàng triệu usd.

Cuộc chiến thứ hai là thu hút nhân sự giữa các dự án với nhau. Phần lớn các dự án liên quan đến blockchain hay token khi bắt đầu chỉ có rất ít thành viên. Đến giai đoạn được các nhà đầu tư để ý thì mới bắt đầu phát triển quy mô và tìm kiếm nhân sự, và một cách nhanh nhất để dự án sớm hoàn thành là tìm nhân sự đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Chính vì vậy mà ngoại trừ những thành viên sáng lập hay các vị trí chủ chốt được hưởng những ưu đãi kèm cam kết, thì sự dịch chuyển của các nhân viên cấp dưới là rất phổ biến. Dự án này giành được người của dự án khác, nhưng cũng có thể bị một dự án khác nữa giành lấy người của mình. Mức lương của nhiều vị trí trong các dự án blockchain đã được đẩy lên rất cao so với mặt bằng chung, dù vậy mà nhiều dự án cũng không thể tìm được nhân sự.

Chảy máu chất xám

Với đặc điểm môi trường làm việc qua Internet thì địa điểm làm việc không phải là trở ngại lớn của lao động trong nền kinh tế token này. Một người ở Việt Nam hay Ấn Độ có thể tham gia dự án với các thành viên ở khắp các châu lục, nhiều dự án người tham gia chọn ẩn danh càng khiến cho vị trí địa lý trở nên mờ nhạt.

Nhưng các quy định về pháp lý trong lĩnh vực blockchain, kinh tế token ở một số quốc gia hiện có ảnh hưởng khá lớn đến việc phát triển nguồn nhân lực cũng như chảy máu chất xám. Có những nước đã rất cởi mở với blockchain, tài sản số như ở UAE với Dubai, hoặc một vài bang ở Mỹ, Thụy Sỹ.

Vì chưa được hợp thức hóa nên nhiều lao động chất lượng cao không dám mạo hiểm tham gia vào thị trường này, từ trong nước từ nước ngoài muốn trở về. Một số trường hợp có thể thấy như những kỹ sư lập trình giỏi vẫn chần chừ hoặc ngại chuyển môi trường làm việc, hoặc những người đã được đào tạo, có kinh nghiệm chưa muốn quay trở về làm việc ở đất nước của mình.

Ví dụ gần đây nhất là Ấn Độ khi nước này kiểm soát chặt chẽ hơn với thị trường tiền mã hóa, đánh thuế nặng loại tài sản này. Điều này khiến cho một thị trường đông dân và tiềm năng không giữ chân được các dự án lớn, nhân sự chất lượng cao nếu có khả năng đi ra nước ngoài thì họ cũng chọn ra đi. Những dự án mới thành lập của người Ấn Độ nếu có tiềm năng thì cũng chọn những quốc gia hay vùng lãnh thổ thân thiện hơn với tài sản số, với tiền mã hóa.

Việt Nam cũng đang gặp một số vấn đề tương tự như Ấn Độ, nhưng dường như các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam phát ra tín hiệu thông thoáng hơn, và sẵn sàng cho những bước đột phá về mặt chính sách.

Trong khi các nước như Mỹ, Dubai, Singapore, Mauritius, Quần đảo Cayman đã thân thiện hoặc hợp thức hóa tiền mã hóa, có nhiều chính sách ủng hộ nền kinh tế token và thu hút dòng vốn, con người từ những nơi khác về thì rất nhiều nước còn đang phải tìm hiểu, nghiên cứu để tạo ra khung pháp lý phù hợp.

Đã có nhiều phân tích và dự đoán về sự phát triển của nền kinh tế dựa vào blochain, tương lai của tài sản số. Và để phát triển bền vững và lành mạnh thì cần đảm bảo một nguồn nhân lực chất lượng cao dồi dào. Muốn vậy, chỉ có cách tạo ra một môi trường thân thiện, ít rủi ro cho người tham gia trong vấn đề đầu tư và việc làm. Cùng với đó là ưu tiên đẩy mạnh phát triển các chương trình đào tạo chính thống thông qua các trường, các viện.

So với nhiều nước trên thế giới, Việt Nam có nhiều lợi thế về nhân lực trong lĩnh vực blockchain, đã tạo được nhiều uy tín khi nhiều người Việt, gốc Việt là nhân sự chủ chốt trong nhiều dự án lớn. Với việc đầu tư chi phí cố định ít thì hy vọng nền kinh tế token sẽ là một dấu ấn lớn của Việt Nam trong tương lai gần