Theo một kết quả khảo sát của Pew Research Center mới đây, có 16% người Mỹ trưởng thành đã từng đầu tư, mua bán hay sử dụng tiền mã hóa (cryptos). Ở lứa tuổi 18-29, tỷ lệ này lên đến 31% và nếu là nam trong độ tuổi này, tỷ lệ là 43%. Có nhiều lý do để cryptos thu hút giới trẻ, nhưng khi mới bắt đầu, giữa một rừng cryptos thì chọn như thế nào ?
Xác định trước mục đích của việc mua
Là một loại tài sản như chứng khoán hay bất động sản, một người đến với cryptos có thể là với mục đích đầu tư, lướt sóng đầu cơ, hay kết hợp cả hai. Tuy nhiên với người mới bắt đầu, nên phân bổ một tỷ trọng nhỏ của tài sản chẳng hạn ở mức 5-10%, và chỉ tập trung vào những cryptos đã khẳng định được giá trị qua mức vốn hóa và tính thanh khoản. Đó là những cryptos nằm trong top 10 chẳng hạn.
Việc đầu tư cryptos trong dài hạn thì đơn giản hơn với nhiều người. Chỉ cần chọn 1 vài cryptos chính sau khi mình đã nghiên cứu tìm hiểu, rồi cứ thế tích lũy dần theo phương pháp DCA (Dollar Cost Averaging). Cũng như những cổ phiếu tốt, việc mua và nắm giữ trong thời gian dài cho thấy hiệu quả đầu tư cao hơn rất nhiều mua đi bán lại nhiều lần.
Những với những người đã có một số hiểu biết nhất định về thị trường cryptos, thì mức độ biến động (volatility) của giá là một sức hút khó cưỡng lại được. Một thay đổi vài chục phần trăm trong ngày của cổ phiếu là một điều hiếm hoi thì lại là rất phổ biến trên thị trường cryptos. Nhưng có điều, những trường hợp này phần lớn là các loại cryptos hay tokens mới xuất hiện trên thị trường.
Làm sao để biết crypto/token (aka. coin) dỏm
Mức độ tin cậy của một coin dựa trên nhiều yếu tố. Các chuyên gia trên thị trường thường có lời khuyên chung cho người mới bắt đầu là phải dành một nguồn lực đáng kể để thẩm tra trước khi bắt đầu mua.
Đầu tiên là cần phải kiểm tra background của đội ngũ sáng lập, điều hành. Xem hồ sơ cá nhân của họ có phải là những người giỏi chuyên môn và có tiếng tăm trên thị trường chưa. Rất nhiều team lập token mới nhưng hồ sơ rất mờ nhạt, hoặc không rõ ràng như chỉ nói là “chuyên gia” trong một số năm, nhưng không nêu cụ thể là các dự án hay tổ chức lớn nào từng làm trước đó có gắn liền với chuyên môn.
Cũng liên quan đến đội ngũ sáng lập, điều hành là việc theo dõi các trao đổi của họ trên mạng xã hội. Khi có một thành viên nào đó hỏi một câu hỏi khó mà người đại diện né tránh, hoặc xóa comment thì rất nhiều khả năng dự án coin này có gì đó mờ ám.
Tiếp đến là việc xem xét coin có được kiểm định (audited) chưa. Hiện nay có một số tổ chức kiểm định coin độc lập để xếp hạng mức độ rủi ro của coin, một số nguồn có thể tham khảo như RugDoc, BSCheck, Token Sniffer. Nhưng cũng cần phải lưu ý là phải vào đọc cụ thể báo cáo, vì một số coin ghi là đã được kiểm định, nhưng kết quả là rất rủi ro, không nên tham gia 😊.
Tiêu chí thứ ba cần kiểm tra là độ thanh khoản của coin. Ví dụ mua thì dễ nhưng bán có dễ không ? Để kiểm tra việc này thì cần thử với số tiền nhỏ trước, chẳng hạn mua 10 usd rồi bán 10 usd, rồi tăng lên mua 50 bán 50, nếu ổn thì thử lần nữa với mua 100 và bán 100 trước khi bỏ ra số tiền thực sự lớn hơn.
Tiêu chí thứ tư là kiểm tra mức độ tập trung nắm giữ của một ai đó, nếu phần lớn giá trị của coin nằm ở một hay một vài địa chỉ ví nào đó thì đây cũng là một dấu hiệu khả nghi. Việc kiểm tra giá trị và lịch sử giao dịch thông qua chỉ ví nắm giữ có thể thực hiện trên trang web etherscan hay bscscan.
Và tiêu chí cuối cùng là đồng coin khi tạo quỹ thanh khoản (liquidity pool) thì có bị khóa về thời gian không, chẳng hạn 30, 60, hay 90 ngày. Điều này nhằm ngăn chặn việc những người nắm giữ số lượng coin có thể Rug Pull bất ngờ. Theo đó, những người sáng lập sẽ bất ngờ đóng dự án, rút coin khác trong pool ra. Những vụ lừa đảo như thế này thường xảy ra ở thị trường DeFi và trên các sàn giao dịch phi tập trung DEXs.
Mỗi người một cách
Với crypto, việc đầu tư, đầu cơ, hay kết hợp cả hai là mục đích khác nhau của mỗi người. Từ đó sẽ có cách thức thực hiện khác nhau. Có những người biết đó là coin nhiều rủi ro nhưng vẫn tham gia vì hy vọng mình vào đúng thời điểm, sẽ rút ra kịp thời. Có những người cẩn trọng với những coin mới khi mức độ tin cậy chưa cao, nhưng sau này bị bỏ lỡ một cơ hội rất lớn vì coin thực sự có giá trị và phát triển như vũ bão sau này.
Điều quan trọng nhất đến với crypto là mỗi người cần xác định mình có kỳ vọng gì từ loại tài sản này, trong ngắn hạn hay dài hạn, mức độ chấp nhận rủi ro của mình là bao nhiêu nghĩa là trong trường hợp thua lỗ toàn bộ, thì có thể chấp nhận ở mức nào.
Là một loại tài sản như chứng khoán hay bất động sản, một người đến với cryptos có thể là với mục đích đầu tư, lướt sóng đầu cơ, hay kết hợp cả hai. Tuy nhiên với người mới bắt đầu, nên phân bổ một tỷ trọng nhỏ của tài sản chẳng hạn ở mức 5-10%, và chỉ tập trung vào những cryptos đã khẳng định được giá trị qua mức vốn hóa và tính thanh khoản. Đó là những cryptos nằm trong top 10 chẳng hạn.
Việc đầu tư cryptos trong dài hạn thì đơn giản hơn với nhiều người. Chỉ cần chọn 1 vài cryptos chính sau khi mình đã nghiên cứu tìm hiểu, rồi cứ thế tích lũy dần theo phương pháp DCA (Dollar Cost Averaging). Cũng như những cổ phiếu tốt, việc mua và nắm giữ trong thời gian dài cho thấy hiệu quả đầu tư cao hơn rất nhiều mua đi bán lại nhiều lần.
Những với những người đã có một số hiểu biết nhất định về thị trường cryptos, thì mức độ biến động (volatility) của giá là một sức hút khó cưỡng lại được. Một thay đổi vài chục phần trăm trong ngày của cổ phiếu là một điều hiếm hoi thì lại là rất phổ biến trên thị trường cryptos. Nhưng có điều, những trường hợp này phần lớn là các loại cryptos hay tokens mới xuất hiện trên thị trường.
Làm sao để biết crypto/token (aka. coin) dỏm
Mức độ tin cậy của một coin dựa trên nhiều yếu tố. Các chuyên gia trên thị trường thường có lời khuyên chung cho người mới bắt đầu là phải dành một nguồn lực đáng kể để thẩm tra trước khi bắt đầu mua.
Đầu tiên là cần phải kiểm tra background của đội ngũ sáng lập, điều hành. Xem hồ sơ cá nhân của họ có phải là những người giỏi chuyên môn và có tiếng tăm trên thị trường chưa. Rất nhiều team lập token mới nhưng hồ sơ rất mờ nhạt, hoặc không rõ ràng như chỉ nói là “chuyên gia” trong một số năm, nhưng không nêu cụ thể là các dự án hay tổ chức lớn nào từng làm trước đó có gắn liền với chuyên môn.
Cũng liên quan đến đội ngũ sáng lập, điều hành là việc theo dõi các trao đổi của họ trên mạng xã hội. Khi có một thành viên nào đó hỏi một câu hỏi khó mà người đại diện né tránh, hoặc xóa comment thì rất nhiều khả năng dự án coin này có gì đó mờ ám.
Tiếp đến là việc xem xét coin có được kiểm định (audited) chưa. Hiện nay có một số tổ chức kiểm định coin độc lập để xếp hạng mức độ rủi ro của coin, một số nguồn có thể tham khảo như RugDoc, BSCheck, Token Sniffer. Nhưng cũng cần phải lưu ý là phải vào đọc cụ thể báo cáo, vì một số coin ghi là đã được kiểm định, nhưng kết quả là rất rủi ro, không nên tham gia 😊.
Tiêu chí thứ ba cần kiểm tra là độ thanh khoản của coin. Ví dụ mua thì dễ nhưng bán có dễ không ? Để kiểm tra việc này thì cần thử với số tiền nhỏ trước, chẳng hạn mua 10 usd rồi bán 10 usd, rồi tăng lên mua 50 bán 50, nếu ổn thì thử lần nữa với mua 100 và bán 100 trước khi bỏ ra số tiền thực sự lớn hơn.
Tiêu chí thứ tư là kiểm tra mức độ tập trung nắm giữ của một ai đó, nếu phần lớn giá trị của coin nằm ở một hay một vài địa chỉ ví nào đó thì đây cũng là một dấu hiệu khả nghi. Việc kiểm tra giá trị và lịch sử giao dịch thông qua chỉ ví nắm giữ có thể thực hiện trên trang web etherscan hay bscscan.
Và tiêu chí cuối cùng là đồng coin khi tạo quỹ thanh khoản (liquidity pool) thì có bị khóa về thời gian không, chẳng hạn 30, 60, hay 90 ngày. Điều này nhằm ngăn chặn việc những người nắm giữ số lượng coin có thể Rug Pull bất ngờ. Theo đó, những người sáng lập sẽ bất ngờ đóng dự án, rút coin khác trong pool ra. Những vụ lừa đảo như thế này thường xảy ra ở thị trường DeFi và trên các sàn giao dịch phi tập trung DEXs.
Mỗi người một cách
Với crypto, việc đầu tư, đầu cơ, hay kết hợp cả hai là mục đích khác nhau của mỗi người. Từ đó sẽ có cách thức thực hiện khác nhau. Có những người biết đó là coin nhiều rủi ro nhưng vẫn tham gia vì hy vọng mình vào đúng thời điểm, sẽ rút ra kịp thời. Có những người cẩn trọng với những coin mới khi mức độ tin cậy chưa cao, nhưng sau này bị bỏ lỡ một cơ hội rất lớn vì coin thực sự có giá trị và phát triển như vũ bão sau này.
Điều quan trọng nhất đến với crypto là mỗi người cần xác định mình có kỳ vọng gì từ loại tài sản này, trong ngắn hạn hay dài hạn, mức độ chấp nhận rủi ro của mình là bao nhiêu nghĩa là trong trường hợp thua lỗ toàn bộ, thì có thể chấp nhận ở mức nào.
Đối với giới trẻ, ảnh hưởng của các thông tin trên mạng xã hội là rất lớn, do đó cần biết cách sàng lọc thông tin, biết tự mình thực hiện việc kiểm tra đối chiếu. Người ta ví việc tìm được những coin có giá trị trong tương lai là như đi tìm ngọc, mà cái gì quý hiếm, thì không dễ mà tự dưng tìm thấy được.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Vui Lòng Lịch Sự & Chừng Mực, Cảm Ơn Bạn !