Tóm tắt buổi giao lưu với Chàng Ngốc Già ngày 03/07/2021

Lời cảm ơn/Acknowledgement: xin được cảm ơn bạn Nhung Nguyen đã ghi lại/recap buổi giao lưu này. cảm ơn các bạn đã tham gia, và đặt câu hỏi.

Đầu tiên Chàng Ngốc Già (CNG) gửi lời cám ơn các bạn đã biết đến và động viên khuyến khích tạo thêm nhiều nội dung.

CNG bắt đầu buổi giao lưu bằng việc chia sẻ với các bạn về mục đích của CNG khi tạo nên kênh podcast, substack, nhằm làm sao đơn giản hóa các kiến thức về kinh tế, tài chính, để cho mọi người có hiểu biết, thái độ và hành vi tốt hơn.

Đây chính là ba trụ cột chính của financial literacy, dịch đơn giản là bình dân hóa các vấn đề tài chính.

CNG diễn giải quan điểm cá nhân về thuật ngữ tài chính, đây là một khái niệm bao hàm ý nghĩa rộng hơn là tiền. Tiền là một bộ phận và là một lớp tài sản của tài chính.

Trong phần mô tả về substack của Chàng Ngốc Già có từ vui khỏe-chủ động, thì vui khỏe này bao gồm cả sức khỏe, tinh thần và cả tiền bạc. Vui khỏe về tiền bạc giúp cho chúng ta có sự độc lập nhất định trong mục tiêu tài chính.

Sự khác nhau giữa độc lập tài chính và tự do tài chính

Sẽ có sự khác nhau giữa độc lập tài chính và tự do tài chính. Độc lập tài chính, là trạng thái khi chúng ta quản lý được dòng tiền của bản thân mình.

Ngoài thu nhập, các bạn có thêm các khoản nợ, nhưng bạn kiểm soát thu nhập và chủ động điều chỉnh được các khoản chi phí thì được gọi là độc lập tài chính. Khi đạt được độc lập tài chính, các bạn có thể vẫn đi làm, nhưng đồng thời chủ động kiểm soát được dòng tiền để thực hiện được sở thích của bản thân, như đi nhà hàng, có các chuyến du lịch.

Tự do tài chính, là một khái niệm cao hơn độc lập tài chính.

Các bạn không cần đi làm, không còn các khoản nợ, mà lúc này tài sản của cá nhân bạn đủ tạo ra dòng tiền đáp ứng đủ chi tiêu của bản thân.

Chúng ta dễ dàng đạt được độc lập tài chính hơn tự do tài chính.

Thỉnh thoảng chúng ta vẫn đọc được bài báo đâu đó có người nghỉ hưu sớm, đạt được sự tự do tài chính ở độ tuổi khá sớm. Ở đây các bạn có thể thấy lối sống của một số người rất đơn giản, chi tiêu vừa đủ, nhu cầu tài chính của họ không nhiều và các các khoản thu nhập của họ đáp ứng được chi tiêu chừng mực đó, tỷ suất sinh lợi đáp ứng được chi phí, họ đạt được mục nghỉ hưu sớm.

Để đạt được mục tiêu độc lập tài chính, trước tiên các bạn nên tăng nguồn thu nhập & kiểm soát chi tiêu.

Giống như bảng kết quả kinh doanh của doanh nghiệp (Income Statement), các bạn có các nguồn thu nhập, các khoản chi phí và phần thu nhập còn lại. Để gia tăng phần thu nhập còn lại, chúng ta có thể điều chỉnh tăng nguồn thu nhập hoặc tiết kiệm phần chi tiêu. Ở đây làm được cả 2 thì quá tốt.

Trong tài chính, tỷ lệ tiết kiệm có ý nghĩa rất lớn. Ở đây có 2 cái lợi từ việc tăng tỷ lệ tiết kiệm, điều thứ nhất đương nhiên là số tiền tiết kiệm tăng lên, lợi ích thứ hai đến từ sự hình thành thói quen chi tiêu của bản thân ở một chừng mực vừa vặn, đúng đắn.

Ngược lại, khi đầu tư không hiệu quả, các bạn có 2 cái mất. Mất về phần lợi nhuận có thể tăng thêm, thứ hai là mất về chi phí cơ hội.

Trong thu nhập cũng phải nhìn ở 2 góc độ tương tự, khi thu nhập tăng, các bạn cần kiểm soát chi tiêu hợp lý, dẫn đến hệ quả là khoản tiết kiệm sẽ tăng thêm, chúng ta có thêm nguồn tiền dành cho hoạt động đầu tư.

CNG từng chia sẻ trên podcast cá nhân, tài chính cá nhân hay hiểu biết kiến thức tài chính gồm 3 trụ cột:

(1) Kiến thức tài chính

(2) Hành vi: chi tiêu, lập kế hoạch, hình thành thói quen,..

(3) Thái độ.

Nhưng theo quan điểm của CNG, nên xếp thái độ đầu tiên trong 3 trụ cột này. Trong việc kế hoạch tài chính, "quan trọng là phải biết mình muốn gì". Kể cả các bạn làm ngành nghề khác, cần phải biết mục tiêu ngắn hạn, kế hoạch về khoản tiền lớn mang tính dài hạn, kế hoạch về hưu, để dành cho con cái vào đại học,...

Trong tài chính, quan trọng nhất là phải cải thiện được nguồn thu nhập của mình

CNG đưa ra lời khuyên các bạn nên cố gắng có thăng tiến và cải thiện thu nhập trong nghề nghiệp lên nhiều nhất có thể. Thăng tiến từ cấp độ junior đến senior, trong mỗi ngành nghề đều cần tích lũy kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm, kỹ năng mềm, và cần cả sự may mắn trong việc thăng tiến nghề nghiệp.

Quan trọng nhất là phải cải thiện được nguồn thu nhập của bản thân, sau đó mới bắt đầu có khoản tích lũy, và kế đến mới quan tâm tới hoạt động đầu tư.

Đặc biệt các bạn trẻ vừa ra trường, độ tuổi dưới 30 là khoảng thời gian quan trọng để tích lũy nhiều nhất kinh nghiệm trong công việc, làm sao để có được công việc tốt nhất có thể, thu nhập tốt nhất có thể, khi lích lũy đủ kinh nghiệm và khoản tiền đủ lớn thì mới nên nghĩ đến hoạt động đầu tư.

Ví dụ bạn có khoản tích lũy 10 triệu và đầu tư, tỷ suất sinh lợi ở mức tốt khoảng 20%, khi đó lợi nhuận mang lại 2 triệu trong vòng 1 năm. Với mức thu nhập từ đầu tư này, thời gian xem bảng điện không tối ưu so với việc các bạn làm công việc khác mang lại khoản thu nhập tương xứng.

Ngoài ra, xu hướng thế giới thay đổi rất nhanh, quan điểm công việc trọn đời không giống trước mà thay đổi theo thời gian, nên mọi người có thể có nhiều công việc khác nhau, có thể liên quan về mặt chuyên môn với nhau.

Ví dụ như CNG được đào tạo về kiến thức tài chính, CNG có thể làm thêm công việc viết báo về kinh tế, về tài chính. CNG đa dạng và tăng thêm nguồn thu nhập cho bản thân.

Các bạn trẻ thường gặp vấn đề chi tiêu không kiểm soát.

Các bạn trẻ thường gặp vấn đề chi tiêu không kiểm soát, không có phần thu nhập dư ra. Các bạn nên sắp xếp lại các kế hoạch chi tiêu, làm sao chi tiêu dưới ở dưới mức thu nhập của mình. Thu nhập 10 đồng, chi tiêu chừng mực 8, 9 đồng hay tối đa nên là 10 đồng. Khi thu nhập tăng thì bạn có thể tăng thêm phần chi tiêu cá nhân. Các bạn đừng nên vay để chi tiêu.

Có một số bạn chưa phân biệt được chi tiêu nhờ leverage. Leverage có mặt tốt, như trong đầu tư có thể tính toán tỷ suất sinh lợi mang lại lớn hơn phần chi phí bỏ ra thì leverage có ý nghĩa tốt, lúc này nên vay.

Nhiều trường bạn trẻ vay để chi tiêu, trở thành tiêu sản và khó trả lại được.

Tóm lại, các khoản vay để đầu tư thì hành động đi vay mang ý nghĩa tốt tốt, các bạn vay để tiêu dùng, khoản vay trở thành tiêu sản thì không tốt.

Trong podcast CNG từng chia sẻ về việc chi tiêu dựa trên tiêu chí giá và chất lượng.

Những chiếc áo mua đắt tiền, đôi giày, vật dụng trong gia đình sử dụng được lâu năm, có hiệu quả về chất lượng khi mua với giá đắt tiền. Đấy là về chi tiêu mang tính tiết kiệm.

Lời khuyên khi đầu tư đối với các bạn trẻ là tay ngang trên thị trường.

Ở phần này CNG chia sẻ ngắn gọn để dành nhiều thời gian giao lưu đặt câu hỏi hơn, nội dung phần đầu tư CNG có một số lời khuyên như sau:

(1). Thị trường luôn tồn tại risk & premium. Khái niệm premium là những cơ hội sinh lời trên thị trường.

Về khái niệm Premium, premium là cơ hội sinh lợi cho khoản đầu tư của mình trên thị trường. Premium đến từ nhiều nguồn, như cổ phiếu, trái phiếu, các khoản cho vay, bất động sản,... Nơi nào có premium sẽ có khả năng sinh lợi.

(2) Đối với các bạn tay ngang nên dành tỷ trọng thời gian hợp lý cho hoạt động đầu tư.

Đa phần các bạn đang tham gia buổi giao lưu coi việc đầu tư là nghề tay trái, đương nhiên đầu tư là chuyện tốt. Tuy nhiên các bạn nên cân bằng lại thời gian, khi đầu tư trở thành công việc chính thì các bạn nên dành thời gian nhiều hơn.

(3) Nguyên tắc quan trọng trong đầu tư là phải thận trọng.

(4) Đầu tư là cuộc chơi của những nhà đầu tư lớn và dài hạn. Các bạn nên có kế hoạch đầu tư dài hạn và phải quản trị rủi ro theo hướng đơn giản là đa dạng hóa danh mục.

Ngoài việc chọn lựa được các khoản đầu tư có risk và premium trên thị trường, trong nghề đầu tư nguyên tắc cẩn trọng là quan trọng nhất, quản trị rủi ro đơn giản nhất là quản lý danh mục chẳng hạn.

Những người đã từng quản lý hàng trăm triệu Euro, những người PM cho rằng đầu tư là phải dài hạn.

Những nhà đầu tư nhỏ lẻ và thời gian đầu tư ngắn hạn sẽ "không có cửa" với nhà đầu tư lớn và dài hạn. Nếu có thì chỉ là may mắn. Lời khuyên dành cho các bạn là hoạt động đầu tư phải có kế hoạch dài hạn, đa dạng danh mục.

(5) Một số khoản premium tốt trên thị trường: cổ phiếu niêm yết, ETFs phí thấp, bất động sản, các khoản vốn góp với bạn bè, private equity...

Có nhiều loại hình thức đầu tư: cổ phiếu niêm yết, ETFs phí thấp nhất có thể, bất động sản, góp vốn với bạn bè, private equity...

Đấy là một số chia sẻ về đầu tư của Chàng Ngốc Già đối với các bạn là tay ngang mới tham gia thị trường tài chính

___

Phần giao lưu đặt câu hỏi bắt đầu...

Bạn Hữu, bạn không theo học ngành kinh tế tài chính, bạn là F0 mới tham gia thị trường, câu hỏi của bạn như sau, tùy theo NAV, bạn nên phân bổ tài sản theo mức độ rủi ro rủi ro như thế nào trong mức độ VNindex và xu hướng tăng trưởng VNindex hiện tại?

Câu trả lời của CNG:

Tài sản sẽ có các ngưỡng để tham gia (entry barrier), ví dụ private equity, bất động sản.

Tài sản với quy mô khoảng vài trăm triệu, theo CNG nghĩ có thể để vào cổ phiếu, trái phiếu, đầu tư bất động sản dưới dạng mua quỹ ETFs mà tài sản là bất động sản.

Việt Nam đã có quỹ ETF đầu tư vào bất động sản, mặc dù quỹ ETF này không hoàn toàn đầu tư vào các bất động sản hữu hình, trong danh mục quỹ ETF bao gồm cả cổ phiếu công ty bất động sản, CNG nghĩ đây cũng là một cách cách đầu tư.

Bạn Phạm Hoài Giang, bạn ở Pháp và đặt câu hỏi làm thế nào giải quyết vấn đề đang ngủ và index đã thay đổi lớn do lệch múi giờ sinh hoạt?!

Câu trả lời của CNG:

Bạn có thể đặt các lệnh limit order, bạn đặt lệnh mua trước rồi đi ngủ.

Tương tự với lệnh stop loss khi có nhận định cổ phiếu giảm giá. Ví dụ bạn đặt lệnh bán với giá bán thấp hơn 5%, trong khi ngủ, giá cổ phiếu chạm ngưỡng thấp 5% đó sẽ tự động khớp bán.

Bạn Đức Nguyễn, bạn Đức là F0, bạn làm ngành xây dựng và mới đầu tư chứng khoán. Bạn có câu hỏi nên nghiên cứu thông tin, sách vở nào khi đầu tư? Bên cạnh phân tích vĩ mô thì có thể học hỏi thêm từ những sách nào để có cơ sở nền tảng khi tham gia thị trường chứng khoán?

Câu trả lời của CNG:

Đối với các bạn ngoài ngành, hay làm việc ở lĩnh vực nào cũng nên hiểu hệ thống kinh tế vận hành như thế nào, và tìm hiểu các cấu thành khác như tài chính chỉ là một phần nhỏ của kinh tế.

Về vĩ mô bạn cần hiểu nguyên tắc về cung cầu, và các sự thay đổi về vĩ mô ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư của bạn như lạm phát, lãi suất, việc làm. Đây là những biến liên quan tới vĩ mô rất quan trọng trong đầu tư.

Sách về vĩ mô bạn có thể tham khảo sách "Tinh Hoa Kinh Tế Học" của vợ chồng chú Hồ Quốc Tuấn dịch.

Sách về kiến thức đầu tư chứng khoán cơ bản, bạn nên đọc sách về định giá Business Valuation của Palepu, bạn có thể đọc sách này để hiểu đối với doanh nghiệp thì nền tảng cơ bản (Fundamental) mới là quan trọng. Bạn đọc sách và sẽ hiểu đặc trưng của doanh nghiệp, và xác định đâu là lý do để nhà đầu tư sẵn sàng bỏ tiền để sở hữu cổ phiếu doanh nghiệp, bạn sẽ hiểu thêm quan trọng nhất đối với giá trị doanh nghiệp là triển vọng kinh doanh của doanh nghiệp, khi nhà đầu tư mua cổ phiếu là họ đang bỏ tiền mua lợi nhuận, mua tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp.

Ngoài ra, quan trọng trong phân tích doanh nghiệp là đánh giá sự tăng trưởng của doanh nghiệp có bền vững hay không, doanh thu có đáng tin cậy hay không. Ở nước ngoài bạn có thể xem thêm những hoạt động kinh doanh hiện hữu của Google, Microsoft, của Amazon, Visa Card, Master Card, Walmart,... Đây là những công ty có doanh thu, có sự tăng trưởng khi nhu cầu người tiêu dùng nhiều.

Ngoài ra có những hoạt động kinh doanh mang tính phù phiếm, như một số công ty công nghệ,... Đầu tư vào cổ phiếu công ty này thuộc dạng may rủi.

Ngoài những nguyên tắc kinh tế bạn cần phải tìm hiểu, bạn có thể tìm đọc thêm những bài báo đơn giản của Ray Dalio trên Youtube,...

Câu hỏi khác của bạn Đức, trong đầu tư có thể phân biệt trường phái FA & TA, câu hỏi của bạn là nên theo trường phái nào?

Câu trả lời của CNG:

Câu hỏi này còn phụ thuộc vào niềm tin của mỗi nhà đầu tư, có những trường phái giao dịch khác nhau trên thị trường.

Nếu hỏi quan điểm cá nhân, thì CNG thiên về đầu tư cơ bản hơn, CNG sử dụng phân tích kỹ thuật như là một công cụ xác định thời điểm mua bán để có mức giá giao dịch tốt hơn.

CNG sử dụng chart giá theo tuần để hạn chế nhiễu, tuy nhiên CNG vẫn tôn trọng các bạn sử dụng chart theo ngày, theo phút hay theo giây do đây là lựa chọn mỗi cá nhân nhà đầu tư.

Hiệu quả hay không thì còn phải theo dõi lâu dài.

Bạn Thúy Hiền, bạn đã đầu tư cách đây hơn 1 năm, bạn theo đuổi đầu tư dài hạn và cả ngắn hạn. Bạn lo sợ mất cơ hội khi bán chứng khoán và giá cổ phiếu lại tăng cao sau đó. Bạn muốn hỏi quan điểm của CNG về chiến lược bán tại đỉnh và mua lại khi giá cổ phiếu điều chỉnh.

Câu trả lời của CNG:

Nếu mua bán liên tục thì chi phí giao dịch sẽ lớn, quan điểm cá nhân của CNG thì chi phí giao dịch sẽ có thể lớn hơn chi phí cơ hội khi bạn theo đuổi chiến lược mua bán như vậy, chưa kể bạn phải dành nhiều thời gian cho chiến lược này.

Bạn có thể mua tích lũy khi giá cổ phiếu giảm và nắm giữ trong dài hạn.

Lê Thị Trọng, bạn là sinh viên năm cuối ngành tài chính ngân hàng, bạn đặt câu hỏi về định hướng tương lai của sv năm cuối.

Câu trả lời của CNG:

Khi còn trẻ thì nên đầu tư vào chuyên môn của mình tốt nhất có thể. Khi bạn còn trẻ, khi bạn dưới 30 tuổi, thì nên đầu tư vào bản thân, nghề nghiệp là quan trọng nhất. Sau giai đoạn này, bạn có khoản tích lũy và có thể bắt đầu hoạt động đầu tư.

Bạn Trọng hỏi thêm về môi trường bảo hiểm

Môi trường về bảo hiểm chia thành bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ. Đây cũng là 1 mảng thuộc thị trường tài chính. Mỗi công ty bảo hiểm lại có thêm bộ phận nghiệp vụ, phòng ban khác nhau.

Bạn Nguyễn Quốc Dũng, bạn làm việc về tài chính doanh nghiệp, về tài chính cá nhân bạn tìm hiểu theo lý thuyết tài sản chia làm 5 loại tài sản theo hình tháp từ dưới lên, tài sản vô hình, bảo vệ, dòng tiền, tăng trưởng và rủi ro.

Câu hỏi của bạn liên quan tới phân bổ tài sản, bạn phân vân nên phân bổ tài sản theo thứ tự hay phân bổ tỷ trọng như mục tiêu ban đầu đề ra?

Câu trả lời của CNG:

Sẽ khó trả lời câu hỏi này, vì không trường hợp nào giống trường hợp nào.

Trong việc phân bổ tài sản thì nguyên tắc quan trọng là đa dạng hóa danh mục tài sản. Mỗi loại tài sản có mức độ rủi ro nhất định, cá nhân nhà đầu tư phải cân nhắc mức rủi ro của từng loại tài sản và có mức phân bổ danh mục với tỷ trọng phù hợp.

Bạn Nguyễn Hữu Nghị, bạn làm về lập trình và đã tham gia thị trường chứng khoán được khoảng 5 năm, bạn đặt câu hỏi về cơ hội việc làm ngành tài chính theo quan điểm của CNG.

Câu trả lời của CNG:

Theo quan sát của CNG, năm nay là năm khó khăn chung của ngành này ở Pháp, sinh viên ra trường gặp khó khăn trong tìm quá trình xin thực tập và tìm việc.

Tuy nhiên qua năm 2022, báo cáo tháng 6 của Worldbank dự báo các nước giàu, nước phát triển thì sẽ hồi phục ổn định bền vững hơn các nước nghèo và nước đang phát triển.

Trong ngành tài chính đã diễn ra xu hướng thay thế một số quy trình bởi công nghệ, nên theo quan điểm của CNG, mảng IT luôn còn cơ hội tại Pháp.

Đối với Việt Nam, Việt Nam là thị trường còn quá nhiều cơ hội để phát triển.

Bạn Marie-Noel có thắc mắc, bạn dự tính để dành tiền và mua nhà trong 2 năm tới, với số tiền này thì bạn nên đầu tư hết hay một phần để lại với một người mới tham gia chứng khoán để đảm bảo an toàn?

Câu trả lời của CNG:

Trong vòng 2 năm thì có một số doanh nghiệp tốt và không biến động nhiều, và họ trả cổ tức cho nhà đầu tư, đây có thể là 1 hướng đầu tư an toàn cho bạn.

Tuy nhiên do không nói trước được diễn biến tương lai, bạn phải cẩn trọng đối với thị trường Mỹ, Châu Âu với diễn biến giá cổ phiếu đã tăng nhiều, và có thể Fed tăng lãi suất trong các năm tới.

Bạn có thể dành một phần, hay có thể để 30% tối đa để vào các ETFs, trái phiếu chính phủ có tỷ suất sinh lợi với mức độ rủi ro thấp.

Ngoài các loại tài sản trên, bạn có thể đầu tư các big cap ETFs, đương nhiên là có thể không lời nhiều, nhưng CNG cho rằng chưa cần thiết đầu tư vào các tài sản rủi ro cao hơn.

Bạn Thi Vũ, Câu hỏi của bạn liên quan đến cách dự phóng triển vọng tương lai ngành.

Câu trả lời của CNG:

Thật khó dự phóng được chính xác trước tương lai của ngành, cũng như dự báo thời tiết khó trả lời chính xác diễn biến diễn ra trong 48h tiếp theo.

Có thể có bạn đoán trúng và đầu tư Hòa Phát trong năm 2019, tuy nhiên đầu tư trật các cổ phiếu khác.

Khung thời gian dự phóng cũng có sự khác biệt, dự phóng giai đoạn 3 năm sẽ khác 5 năm.

Triển vọng ngành và triển vọng doanh nghiệp sẽ có sự khác nhau. Nếu phân vân lựa chọn ngành hay doanh nghiệp trong ngành đó để đầu tư, bạn có thể đầu tư ETFs để không mất thời gian lựa chọn.

Bạn Khuê Nguyễn có 2 câu hỏi, câu hỏi thứ nhất liên quan đến học tập, bạn học kỹ sư giao thông vận tải, do nghe podcast của CNG nên có hứng thú với ngành tài chính. Có khả thi theo học 1 khóa Master về tài chính đối với một người trái ngành hay không?

Câu trả lời của CNG:

Khi chuyển ngành nên tính toán đến cost và benefit khi thay đổi ngành, kể cả chi phí cơ hội.

Mỗi ngành sẽ có rào cản (barrier), nhà tuyển dụng sẽ ưa thích một bạn còn trẻ dễ training hơn một người lớn tuổi mới tham gia ngành.

Bạn cần phải cân nhắc có lợi thế gì cạnh tranh với các bạn trẻ sau khi xin việc ở một ngành mới.

Một vấn đề khác, nhiều ngành mới bùng lên trong 1 thời gian, nhưng mình nên có tầm nhìn dài hạn, lựa chọn những ngành có sức hút bền vững.

Câu hỏi 2 của bạn Khuê liên quan đầu tư chứng khoán dài hạn, bạn đồng tình với phương pháp đầu tư cơ bản, một trong những yếu tố khi phân tích cổ phiếu là đánh giá ban lãnh đạo của công ty. Những thông tin của ban lãnh đạo khó tiếp cận, những phát ngôn thể hiện trên truyền thông chỉ là bề nổi. Làm sao đánh giá được ban lãnh đạo khi phân tích công ty.

Câu trả lời của CNG:

Sẽ khó đánh giá ban lãnh đạo, nên ở những nước phát triển họ có chỉ số đánh giá governance, khi doanh nghiệp có người chủ tốt thì nhân viên công ty của họ sẽ hài lòng về lãnh đạo, về môi trường làm việc.

Mình là nhà đầu tư nhỏ lẻ, có thể phải tận dụng tối đa thông tin công khai để đánh giá.

Nếu mình là tay ngang đầu tư, thì mình nên đứng trên vai người khổng lồ, tận dụng nguồn lực từ những nhà đầu tư tổ chức, những quỹ lớn.

Ví dụ những quỹ nước ngoài đầu tư dựa vào chỉ số như MSCI, những tổ chức này đã thực hiện phân tích đối với cổ phiếu đang nắm giữ. Trong đó có tiêu chí đánh giá ban lãnh đạo doanh nghiệp.

Bạn có thể chọn lọc nhóm 10 cổ phiếu chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục đầu tư (top 10 holding) của các quỹ, các tổ chức lớn để tiết kiệm thời gian tự phân tích.

Bạn Dũng Huỳnh, bạn là Software engineer, bạn đã tham gia đầu tư 2 năm. Bạn hỏi về kinh nghiệm xương máu thất bại khi đầu tư của CNG.

Câu trả lời của CNG:

Kinh nghiệm xương máu của CNG liên quan tới việc bán khống (short) 1 cổ phiếu của Pháp, khi đó CNG mất khoảng 20% giá trị danh mục.

Nên lời khuyên trên kinh nghiệm của CNG là phải cẩn trọng và không bao giờ bán khống (short sell) khi có sự lựa chọn bán khống một cổ phiếu.

Bạn Dũng Huỳnh hỏi thêm về quy trình phân tích cổ phiếu như thế nào là đủ để ra quyết định đầu tư 1 cổ phiếu.

Câu trả lời của CNG:

Để phân tích doanh nghiệp, cần rất nhiều thời gian và tốn kém nguồn lực để phân tích doanh nghiệp.

Như trong buổi sự kiện của VWA, các diễn giả đã chia sẻ có những quỹ chuyên nghiệp họ có bộ phận phân tích riêng và có thể dành tới 5 năm để phân tích 1 cổ phiếu.

Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, có thể dựa trên nguồn lực các nhà đầu tư lớn, xem xét các doanh nghiệp trong top list có thỏa điều kiện đầu tư của cá nhân hay không, khi đó có thể theo dõi thêm xu hướng giá cổ phiếu để ra quyết định về thời điểm mua bán cổ phiếu.

Bạn Trần Linh Giang đặt câu hỏi quy trình "do homework" của CNG bao gồm các bước nào.

Câu trả lời của CNG:

Mỗi người có 1 bài tập khác nhau. Quy trình "do homework" của CNG đơn giản, CNG bắt đầu phân tích xu hướng ngành, lọc top list của các ETFs lớn.

Sau khi lựa chọn được công ty trong top list, CNG sẽ phân tích cụ thể công ty đó.

Bạn Trần Linh đặt thêm câu hỏi CNG sẽ tái cơ cấu danh mục theo hướng nào trong thị trường giá xuống (thị trường con gấu - bear market).

Câu trả lời của CNG:

Sẽ khó dự đoán trước bear market, khi xảy ra CNG lựa chọn tăng tỷ lệ tiền mặt.

Ở Pháp có thể lựa chọn short sell, hay mua 1 ETF short, sau này có suy nghĩ lại thì đánh giá tăng tỷ lệ tiền mặt tốt hơn.

Câu hỏi số 3 của bạn Trần Linh, bạn nên tập trung đầu tư ETFs nào ở VN

Câu trả lời của CNG:

CNG không đầu tư tại VN, có thể chọn ETFs có phí rẻ nhất. Về performance thì các ETFs có thể không chênh nhau, khác biệt lớn nhất vẫn là phí.

Bạn Đào Thành Lộc, bạn là sinh viên ngành công nghệ và quan tâm tới tài chính định lượng, tuy nhiên bạn nhận thấy cơ hội sau ra trường đối với mảng này không nhiều. Bạn đặt câu hỏi tham khảo ý kiến CNG có cách nào phát triển sự nghiệp ở mảng tài chính định lượng này.

Câu trả lời của CNG:

Các bạn sinh viên nước ngoài từ năm 2 các bạn đã đi thực tập, nên CVs của các bạn luôn có kinh nghiệm liên quan tới dự án.

Khác biệt giữa các bạn sinh viên nước ngoài và Việt Nam có thể là sự chủ động.

Các bạn sinh viên trong nước có thể chủ động tham gia dự án, xin người có kinh nghiệm trong cộng đồng nghề nghiệp, xin tham gia dự án, vừa làm vừa học.

Bạn Quách Toàn, bạn đặt câu hỏi khi lạm phát xảy ra, thì làm sao để phòng vệ?

Câu trả lời của CNG:

Lạm phát thực tế đã xảy ra nhưng chưa được thừa nhận cách chính thức.

Ngoài ra, tình hình Covid xảy ra là cái cớ để tăng lượng cung tiền và Covid làm cho phần cầu giảm, gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa,...

Trong trương hợp đó sẽ có tài sản truyền thống là kênh trú ẩn tốt, ví dụ tài sản hàng hóa như vàng, trái phiếu có bảo vệ khi lạm phát ở Mỹ (inflation protected bonds), cổ phiếu hàng thiết yếu tiêu dùng,.. Đây là một số tài sản chống lại được lạm phát

Bạn Huỳnh Tấn Lượng đặt câu hỏi về website uy tín để theo dõi tin tức vĩ mô

Câu trả lời của CNG:

Về tin tức, báo chí CNG đọc tin chính thống từ Việt Nam hay quốc tế.

Tin tức Việt Nam, CNG đọc tại mục kinh tế của từ nguồn Thông Tấn Xã, VnEconomy (độ nhạy tin tốt hơn) và Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn (chất lượng bài viết tốt hơn).

Các nguồn tin quốc tế như: Reuter, CNBC,...

Trường hợp bạn Vân Lê, bạn mua căn hộ có đi vay lãi suất 8.5%, với lãi vay phải trả hàng tháng là 10 triệu VND. Bạn có khả năng trả ngay khoản vay ngân hàng, tuy nhiên bạn còn phân vân nên thanh toán ngay khoản vay để giữ tiền mặt hay đầu tư bất động sản đất nền?

Câu trả lời của CNG:

Rất khó để trả lời câu hỏi vì không biết tương lai xảy ra như thế nào.

Trường hợp này cá nhân bạn có nhiều thông tin, bạn là người hiểu rõ và có thể tự cân đối được rủi ro xảy ra và khả năng đạt mức sinh lợi ở mức độ nào.

Lãi suất ở VN 8.5% khá cao. Bạn có thể lựa chọn khoản đầu tư có tỷ suất sinh lợi lớn hơn lãi vay 8.5% đồng thời mức độ rủi ro thấp, như các quỹ trái phiếu, ETFs lớn. Tuy nhiên cuối cùng vẫn khó có thể nói trước tương lai và độ chắc chắn của khoản đầu tư này.

Bạn Vương Anh hỏi về quan điêm đầu tư dài hạn của CNG là bao lâu?! Với khung thời gian đầu tư dài hạn, thì nên có chiến lược đầu tư như thế nào khi thị trường sắp tới có thể đạt đỉnh và giảm trong dài hạn tính bằng năm.

Câu trả lời của CNG:

Đầu tư dài hạn mang tính tích lũy khác với đầu tư dài hạn ngay 1 khoản tiền lớn. Đầu tư dài hạn mang tính tích lũy nghĩa là mỗi tháng sẽ đầu tư 1 khoản tiền và mang tính dài hạn.

CNG từng đọc báo cáo của JP Morgan dự báo VNindex lên đến 1400-1500, có những dấu hiệu điều chỉnh thì có thể quay lại 1200.

Trường hợp thị trường giảm theo tháng, và giảm nhiều như các cuộc khủng hoảng, các bạn có thể thực hiện trung bình giá mang tính dài hạn. Và đối với khoảng thời gian 5 năm 10 năm thì việc thị trường điều chỉnh 1 hay 2 năm không thành vấn đề.

Ngược lại rất rủi ro khi đầu tư 1 lần với khoản tiền lớn. Đối với các bạn không có thời gian, thì lời khuyên chân thành nên đầu tư ETFs.

Bạn Helen đặt vấn đề tối ưu thuế, lời khuyên bắt đầu với bạn startup mới, và vấn đề vay vốn ngân hàng đối với các bạn còn trẻ và vốn đầu tư chưa nhiều.

Về tối ưu thuế,

Tối ưu thuế là vấn đề đối với những bạn phải đóng thuế nhiều.

Ở đây không phải là trốn thuế mà mình có thể tận dụng các quy định, chính sách thuế để tối ưu mức thuế mà mỗi cá nhân cần đóng.

Cụ thể hơn mình có thể tăng các khoản chi, các khoản khấu trừ, để giảm mức thu nhập chịu thuế. Ví dụ bên Anh khi nhà đầu tư bỏ tiền vào các quỹ hưu trí, các loại cổ phiếu doanh nghiệp vừa và nhỏ, thì phần lợi tức hoặc lợi nhuận chênh lệch giá (capital gain) sau 5-10 năm nhà đầu tư sẽ không phải đóng thuế trên các phần lợi nhuận này. Các khoản này theo CNG nghĩ là lợi ích tối ưu thuế không nhiều.

Ở các nước phát triển sẽ có ngành nghề tư vấn tài chính (financial advisor), họ sẽ tư vấn cho nhà đầu tư những lựa chọn tối ưu về thuế.

Khi làm startup, có khi 1 sản phẩm không làm nên thành công của startup. Bạn không thể có sản phẩm tốt, ý tưởng mà đưa doanh nghiệp đến thành công. Mà sự thành công còn đến từ yếu tố tài chính, quản trị doanh nghiệp,...

Vấn đề vay ngân hàng hay tìm nguồn tài chính để huy động vốn cho SMEs, có nhiều vườn ươm, nhà đầu tư thiên thần,... họ luôn tìm những startup có sản phẩm tốt để đầu tư vào.

Có những ngành công nghiệp mới ví dụ chuyên đi tìm startup tốt để giới thiệu cho nhà đầu tư.

Bạn Nguyễn Huy hỏi thêm về lời khuyên nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ mới tham gia thị trường trong giai đoạn này.

Câu trả lời của CNG:

Tùy thuộc thời điểm tham gia vị thế của bạn, các bạn nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể cân nhắc các xác suất thị trường thắng và thị trường điều chỉnh, bạn nhận định xác suất thị trường điều chỉnh cao hơn, thì chờ đợi thời điểm khác tham gia thị trường.

Ví dụ xác suất tăng 50%, và khả năng tăng tối đa được thêm 7%, ngược lại xác suất giảm là 50%, mức độ giảm tới 20%. Ở trường hợp này thì nên lựa chọn phương án sau.

Bạn Nguyễn Huy đặt câu hỏi tiếp về việc nên theo dõi chart theo chart thời gian tuần/ tháng?

Câu trả lời của CNG:

CNG không phải là fan của trường phái phân tích kỹ thuật.

Các bạn có thể theo dõi tuần, rồi sau đó kỹ tính thì coi theo ngày. Việc mua bán của CNG thì không chỉ dựa vào chart giá.

Về khung thời gian đầu tư, CNG có 2 tài khoản, một tài khoản đầu tư tích lũy để đầu tư dài hạn 5-10 năm, một tài khoản khác để mua bán ngắn hạn hơn và có thể dùng leverage.

Tài khoản ngắn hạn với chiến lược tận dụng cơ hội thấy những cổ phiếu tốt và sắp có lý do để điều chỉnh, ví dụ như khi các quỹ đến thời điểm mua bán cổ phiếu, điều chỉnh tái cân bằng tỷ trọng danh mục. Nhưng đây phải là những cổ phiếu rất tốt, và được nắm giữ bởi những quỹ lớn.

Bạn Hoàng là tay ngang tham gia đầu tư tài chính, bạn đầu tư dài hạn vào các quỹ theo nhóm ngành, hàng tháng đầu tư 20% khoản tiền lương, khung thời gian đầu tư từ 10-20 năm. Câu hỏi của bạn dành cho CNG là nên cân bằng khoản tiền đầu tư như thế nào, nên bỏ thêm tiền lương vào đầu tư hay giữ phần tiền mặt.

Câu trả lời của CNG:

Ở trường hợp bạn Hoàng, bạn nên xem xét đánh giá khả năng tăng tỷ lệ tiết kiệm, nhu cầu chi tiêu của bản thân và chỉ có bạn mới trả lời được câu hỏi này.

Theo thời gian tỷ trọng phân bổ danh mục tự thay đổi do giá 1 loại cổ phiếu tăng nhanh hơn các cổ phiếu khác. Khi đó bạn có thể phải điều chỉnh để đạt được tỷ trọng phân bổ như mục tiêu.

Bạn Hiếu Nguyễn thắc mắc lý do lãi suất giảm và giá trái phiếu tăng. Ngoài ra bạn đang làm ngành dịch vụ, ở độ tuổi 29 tuổi có quá trễ để tham gia ngành tài chính hay không?

Câu trả lời của CNG:

Về lãi suất trái phiếu, do quan hệ nghịch chiều giữa lãi suất và giá trái phiếu. Trong trái phiếu các loại lãi suất và bạn cần phân biệt được, lãi suất yield to maturity, lãi suất coupon. Quan hệ nghịch chiều ở đây là lãi suất yield to maturity và giá trái phiếu.

Về độ tuổi tham gia ngành tài chính, điều này còn phụ thuộc vào background của bạn, sự nỗ lực và may mắn của bản thân bạn.

Trong đó nỗ lực là cái quan trọng nhất, có đam mê thì phải lăn xả trong công việc ở lĩnh vực mới, không ngại khó khăn.

Bạn Nguyen Phuoc Ly, bạn đặt câu hỏi làm cách nào dự đoán dòng tiền vào các loại commodity, ngoại hối, trái phiếu.

Câu trả lời của CNG:

Không ai có thể đoán được những gì diễn ra trong tương lai. Mình có thể quan sát dòng tiền trong quá khứ, và khoa học đã dùng thông tin trong quá khứ tổng hợp lại và dự báo. Những dự báo này không chính xác hoàn toàn và có độ sai lệch nhất định.

Bộ môn kinh tế lượng có những mô hình để đưa ra những loại dự báo này, họ đưa ra các loại kịch bản tương ứng có thể xảy ra với độ tin cậy nhất định.

Bạn Hùng hiện tại 23 tuổi và đang làm cơ quan nhà nước. Bạn có mức lương cố định 8tr và không đổi cho tới 5 năm sau, để độc lập tài chính thì bạn nên nghiên cứu lĩnh vực nào để làm ngành nghề tay trái.

Câu trả lời của CNG:

Công việc của bạn có đặc thù là thu nhập ổn định. Bạn nên hiểu độc lập tài chính thì phần chi tiêu cũng quan trọng, nếu bạn kiểm soát chi tiêu trong phạm vi thu nhập thì vẫn đạt được độc lập tài chính.

Nghề tay trái của bạn có thể bắt đầu từ những đam mê của bạn. Bạn chưa có cơ duyên tìm ra đam mê có thể áp dụng phương pháp thử và sai của các nhà khoa học để tìm ra đam mê của bạn.

Bạn Thanh Phúc đặt câu hỏi liên quan đến nghiên cứu các mô hình định giá và quản lý danh mục đầu tư, bạn hỏi nguồn uy tín tham khảo thêm về dữ liệu mô hình định giá và quán lý danh mục.

Câu trả lời của CNG:

Mô hình định giá về giá trị nội tại bạn có thể tham khảo của Giáo sư Damodaran.

Về quản lý danh mục sẽ có nhiều trường phái, có nhiều cách và tiêu chí đặt ra cho tối ưu danh mục đầu tư. Trong từng phương pháp sẽ có mục tiêu hiệu quả danh mục và cân bằng mức độ rủi ro danh mục khác nhau. Nguồn tài liệu về chủ đề này bạn có thể xem thêm Thierry Roncalli của Pháp, bác có giảng dạy một số chương trình đại học.