Đầu Tư Cổ Phiếu_phần 1

Cổ phiếu là một hình thức đầu tư, mà nhà đầu tư trở thành một trong số những “người chủ” của công ty. Vậy cho nên đầu tư vào cổ phiếu là nổi trôi theo thăng trầm của của công ty :).

Nhưng đời không như mơ vì có những bất ngờ. Có những cổ phiếu tăng giảm mạnh mà chả liên quan dad/mom gì đến triển vọng kinh doanh, lợi nhuận của công ty. À, nói rõ chút là giá của cổ phiếu hiện tại là “chiết khấu” của kỳ vọng tương lai. Trong hầu hết các trường hợp thì giá đã phản ánh tương lai, nên khi tin tức gì mà chính thức công bố thì nên trừ hao vài tháng, vài tuần.

Đầu tư là bỏ tiền ra, chấp nhận rủi ro để kiếm lời. Vậy lời từ cổ phiếu ở đâu ?

Có hai cách kiếm lời từ cổ phiếu:

1. Cổ tức (dividend): khi công ty làm ăn có lãi, sẽ có những công ty chia lợi nhuận cho cổ đông là bạn. Và bạn có thể lấy tiền mặt về hoặc mua thêm cổ phiếu khác. Mục đích đầu tư của mỗi người cũng khác. Có người vì mục đích tăng giá trị tài sản, có người vì mục đích tạo thu nhập. Và cổ phiếu có chia cổ tức là lựa chọn của người về hưu hay người muốn có thu nhập đều đặn hàng năm. Vì vậy mà nhóm cổ phiếu này được gọi là “income stocks”
   
   
2. Lời từ chênh lệch giá (capital gains). Bạn mua được thấp, bán được cao thì là cách kiếm lời từ cổ phiếu. Ví dụ mua 100k/cp, bán 120k/cp thì lời gộp là 20%. Nhưng mua cao bán thấp thì là lỗ

Với những ai chọn đầu tư cổ phiếu để nhận cổ tức, nên chọn công ty có tỷ lệ chi trả tốt, đều đặn qua nhiều năm. Nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã cho thấy mấy công ty lơn lớn, chi trả cổ tức đều và tốt thì họ sẽ “ráng” duy trì, dù kết quả kinh doanh có khi không như ý muốn.

Với những ai chọn đầu tư cổ phiếu nhắm chênh lệch giá, thì phải biết đến luôn giá của cổ phiếu tăng giảm không chỉ phụ thuộc vào triển vọng kinh doanh của công ty, mà còn do thị trường nữa. Ví dụ khủng hoảng như Covid-19, khủng hoảng ở Mỹ 2008-2009, ngân hàng trung ương tăng lãi suất v.v.. thì giá cổ phiếu sẽ giảm.

Các loại cổ phiếu khác nhau

• Các công ty đại chúng (publicly traded hay listed) phát hành cổ phiếu gọi là cổ phiếu phổ thông (common stock), một số công ty có phát hành thêm cổ phiếu ưu đãi (preferred stock).

Cổ phiếu ưu đãi thì ít rủi ro hơn, nhưng cũng vì thế mà lợi nhuận cũng bị giới hạn. Bởi vì cổ phiếu ưu đãi thì thường được cam kết cổ tức và ưu tiên trả trước cổ tức cổ phiếu thường. Giá cổ phiếu ưu đãi cũng ít biến động so với cổ phiếu thường nên trong trường hợp công ty làm ăn ngon lành, cổ phiếu ưu đãi ít tăng giá.

• Cổ phiếu cũng chia thứ hạng, thường là loại A hay B. Cái này có thể là do trước đó có sáp nhập, hay công công ty phân loại mức giá và chính sách cổ tức khác nhau. Ví dụ ngày 4/6/2021 Berkshire Hathaway Inc. Class A giá 439k USD/cp còn Berkshire Hathaway Inc. Class B chỉ là 292 USD/cp.

Cổ phiếu còn có thể phân loại theo nhiều cách khác nữa.

Chia theo vốn hóa thì có lớn, vừa, nhỏ. Kiểu như đá banh hạng Nhất, hạng Nhì hay cúp C1, C2, C3. Ở Mỹ, trên 10 tỷ thì gọi là big(large)-cap, 2-10 tỷ thì là mid-cap, dưới 2 tỷ thì là small-cap.

Các công ty big-cap thì thường an toàn hơn, nhưng không phải luôn an toàn. Nhưng đổi lại thì tốc độ tăng trưởng không còn thể như các công ty small-cap. Các bạn cứ hình dung con voi với con thỏ thì con nào nhảy cao hay chạy nhanh hơn. 
Cổ phiếu chia theo nhóm ngành. Ví dụ ngành ngân hàng, tài chính, năng lượng, bất động sản, tiêu dùng v.v..

Cổ phiếu chia theo phản ứng với chu kì kinh tế: dạng phòng thủ (defensive) hay chu kỳ (cyclical). Cổ phiếu phòng thủ thì của những công ty cung cấp hàng hóa dịch vụ cho nhu cầu cơ bản của con người, ví dụ ai cũng phải dùng điện nước, thực thẩm.

Còn cổ phiếu đồ hiệu, du lịch, nhà hàng, thì phụ thuộc chu kỳ kinh tế, Suy thoái thì nhu cầu mấy cái này bị cắt trước. Nhưng khi kinh tế phục hồi thì sẽ bật lại mạnh

Cổ phiếu giá trị và cổ phiếu tăng trưởng. Cổ phiếu tăng trưởng là của những công ty có tốc độ tăng doanh thu nhanh gần đây, và trong tương lai. Mấy công ty này thường là mới, trong những lĩnh vực đang phát triển mạnh. Mấy công ty này được media và các nhà môi giới để ý nhiều.

Cổ phiếu giá trị là của các công ty lâu đời, ổn định, đang được định giá có vẻ thấp hơn giá trị thực. Nhưng cũng có thể nhiều nhà đầu tư đang rời bỏ những cổ phiếu dạng này. Cái này thì chắc may hơn khôn thôi.

Hẹn các bạn ở phần 2, về chuyện định giá, mua bán.