Trong báo cáo triển vọng Kinh tế Thế giới vừa được công bố ngày 09-03 vừa qua, Tổ chức OECD đã rất lạc quan với các dự báo mới của mình. Tuy vậy, lộ trình phục hồi của mỗi nước sẽ phụ thuộc vào vắc-xin, hỗ trợ của chính sách tài khóa, hệ thống y tế, và quy mô của các ngành bị thiệt hại nặng do Covid-19.
Theo đánh giá của OECD, hoạt động sản xuất công nghiệp đã phục hồi mạnh từ đáy tháng 04/2020, chỉ số này của cả thế giới đã vượt mức trước khủng hoảng từ tháng 07/2020, riêng nhóm các nước OECD bắt đầu về lại mức trước khủng hoảng 12/2019 kể từ tháng 12/2020. Hoạt động thương mại toàn cầu cũng đã hồi phục nhanh biểu hiện qua lượng hàng hóa vận chuyển qua đường hàng không, tàu biển. Hàng container đường biển đã tăng hơn thời điểm trước khủng hoảng khoảng 6%, trong khi đó hàng hóa theo đường hàng không bắt đầu vượt mốc trước khi khủng hoảng vào cuối năm 2020.
Người viết cũng cảm nhận được điều này khi so với giai đoạn hè năm vừa qua, hàng hóa ở các cửa hàng, trung tâm thương mại ở Pháp rất nhiều, có điều thiếu vắng người đi mua sắm vì giãn cách xã hội vẫn còn khi số ca nhiễm mới chưa giảm. Nhiều nước ở châu Âu vẫn giữ các quy định về làm việc tại nhà, hạn chế di chuyển, các trung tâm thương mại lớn phải đóng cửa, thậm chí ban hành lệnh giới nghiêm vào ngày nghỉ cuối tuần để hạn chế người dân tụ tập.
Tốc độ tăng trưởng GDP thực của thế giới và nhiều nền kinh tế lớn được OECD dự báo rất lạc quan trong năm 2021 và 2022. Theo đó, tốc độ tăng của toàn cầu năm 2021 là 5,6%, năm 2022 là 4,0%. Các nền kinh tế lớn sẽ có tăng trưởng ấn tượng như Mỹ là 6,5% trong năm 2021, 4% trong năm 2022. Khu vực đồng Euro tăng tương ứng là 3,9% và 3,8%. Các biệt, châu Á có sự bật dậy mạnh mẽ với 12,6% của Ấn Độ và 7,8% của Trung Quốc trong năm 2021.
Vậy đâu là động lực của sự phục hồi này?
Trước hết phải đề cập đến tác động của các gói hỗ trợ khổng lồ từ chính sách tài khóa và tiền tệ. Thị trường đã bớt bất an với việc tổng thống Biden ký gói 1900 tỷ USD, ngân hàng Trungương châu Âu ECB ngày 11/03 cũng vừa gửi thông điệp sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh nền kinh tế, sẽ bơm tiền trong bối cảnh lãi suất rục rịch tăng. Cùng với đó, các gói cứu trợ đã có kế hoạch từ trước vẫn tiếp tục triển khai.
Nhưng lý do cũng không kém phần quan trọng đó là sự kìm nén chi tiêu của người dân nhiều nước, đặc biệt là các nước có thu nhập cao. Sắp tròn 1 năm người dân các nước này bị phong tỏa, hạn chế đi lại, nên nhu cầu chi tiêu như một lò xo bị nén quá cỡ. Khi được bung ra thì sức bật sẽ lớn vô cùng. Trong số này, phải kể đến tầng lớp trung lưu trong những lĩnh vực không bị ảnh hưởng nhiều bởi khủng hoảng, nhóm những người được hưởng lợi từ việc các loại tài sản tài chính tăng giá mạnh thời gian qua.
Nhưng mưu sự tại nhân, thành sự tại …vắc-xin.
Báo cáo của OECD nhấn mạnh kinh tế thế giới có phục hồi hay không phụ thuộc rất nhiều vào tiến trình sản xuất và triển khai chích ngừa. Với những loại vắc-xin đã được công nhận, nhiều nước đã gặp vấn đề số lượng sản xuất không như dự kiến ban đầu, quá trình triển khai chích cũng phát sinh nhiều vấn đề như có một bộ phận phản đối vắc-xin, có loại vắc-xin khi đã mở thuốc thì phải chích cùng lúc cho 10 người vì việc bảo quản khó khăn.
Nhiều nước hiện nay tỷ lệ dân số đã chích vắc-xin còn thấp. Theo số liệu của những nước có người dân được chích ít nhất một mũi, Israel là nước có tỷ lệ cao nhất, gần 60% dân số. Trong khi đó Anh Quốc được hơn 30% , Mỹ gần 20%, Đức, Pháp chưa tới 10%. Riêng Pháp dự kiến đến hè 2021 thì sẽ bao phủ toàn dân.
Nhưng việc tiếp cận vắc-xin cũng là câu hỏi lớn với những nước có thu nhập thấp, không được đảm bảo bởi hệ thống bảo hiểm y tế. Ở các nước giàu, vắc-xin là miễn phí nhưng với những nước nghèo, nếu người dân phải tự bỏ tiền túi thì cũng là một trở ngại lớn, cho thấy việc tiếp cận vắc-xin còn là vấn đề bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ cơ bản giữa các nước, giữa các tầng lớp dân cư trong một nước.
Bên cạnh yếu tố quan trọng là vắc-xin, một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi khác nhau của các nền kinh tế. Trước hết là độ lớn và hiệu quả của các chính sách tài khóa, vì hiệu quả của chính sách tài khóa thường nhanh và trực diện hơn chính sách tiền tệ. Các nước có nguồn lực từ có sẵn hoặc có khả năng vay như Mỹ, Nhật, EU thì mạnh tay với các gói hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp. Các nước này có nhiều lợi thế trong bối cảnh lái suất vẫn còn thấp, và xếp hạng tín nhiệm tín dụng cao nên dư địa để tăng nợ công vẫn còn lớn.
Tiếp đến là năng lực của hệ thống y tế, cùng với các chính sách phòng chống dịch. Nhiều nước mặc dù hệ thống y tế còn nhiều hạn chế nhưng chính sách phòng chống dịch quyết liệt, tập trung nên số ca lây nhiễm thấp, trong đó có thể nêu gương điển hình là Việt Nam. Có những nước, mặc dù hệ thống cơ sở vật chất y tế tốt nhưng bị giới hạn về năng lực nhân sự, khi có những điểm dịch tập trung thì dẫn đến tình trạng quá tải cục bộ.
Khó khăn sẽ là lớn hơn với những nền kinh tế có sự phụ thuộc đáng kể vào ngành du lịch và lữ hành. Đây là lĩnh vực bị tác động nặng nề nhất do Covid-19. Chính vì vậy, các nước như Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Mexico, Tây Ban Nha, Ý, Pháp là những nước có GDP trong 2020 bị sụt giảm nhiều. Tuy vậy, khả năng phục hồi cũng sẽ lớn khi sau các hạn chế đi lại được tháo gỡ. Nhu cầu du lịch của nhiều người bị dồn nén bật mạnh như lò xo. Nhiều người dân châu Âu được khảo sát cho biết, khi mọi việc trở lại bình thường, họ sẽ chi tiêu mạnh cho du lịch và giải trí.
Người viết cũng cảm nhận được điều này khi so với giai đoạn hè năm vừa qua, hàng hóa ở các cửa hàng, trung tâm thương mại ở Pháp rất nhiều, có điều thiếu vắng người đi mua sắm vì giãn cách xã hội vẫn còn khi số ca nhiễm mới chưa giảm. Nhiều nước ở châu Âu vẫn giữ các quy định về làm việc tại nhà, hạn chế di chuyển, các trung tâm thương mại lớn phải đóng cửa, thậm chí ban hành lệnh giới nghiêm vào ngày nghỉ cuối tuần để hạn chế người dân tụ tập.
Tốc độ tăng trưởng GDP thực của thế giới và nhiều nền kinh tế lớn được OECD dự báo rất lạc quan trong năm 2021 và 2022. Theo đó, tốc độ tăng của toàn cầu năm 2021 là 5,6%, năm 2022 là 4,0%. Các nền kinh tế lớn sẽ có tăng trưởng ấn tượng như Mỹ là 6,5% trong năm 2021, 4% trong năm 2022. Khu vực đồng Euro tăng tương ứng là 3,9% và 3,8%. Các biệt, châu Á có sự bật dậy mạnh mẽ với 12,6% của Ấn Độ và 7,8% của Trung Quốc trong năm 2021.
Dự báo
GDP thực (%)
|
Năm |
Thế giới |
Eurozone |
Mỹ |
Nhật |
Ấn Độ |
Trung Quốc |
G20 |
|
2020 |
-3,4 |
-6,8 |
-3,5 |
-4,8 |
-7,4 |
2,3 |
-3,2 |
|
2021 |
5,6 |
3,9 |
6,5 |
2,7 |
12,6 |
7,8 |
6,2 |
|
2022 |
4,0 |
3,8 |
4,0 |
1,8 |
5,4 |
4,9 |
4,1 |
Nguồn: báo cáo của OECD 03/2021
Vậy đâu là động lực của sự phục hồi này?
Trước hết phải đề cập đến tác động của các gói hỗ trợ khổng lồ từ chính sách tài khóa và tiền tệ. Thị trường đã bớt bất an với việc tổng thống Biden ký gói 1900 tỷ USD, ngân hàng Trungương châu Âu ECB ngày 11/03 cũng vừa gửi thông điệp sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh nền kinh tế, sẽ bơm tiền trong bối cảnh lãi suất rục rịch tăng. Cùng với đó, các gói cứu trợ đã có kế hoạch từ trước vẫn tiếp tục triển khai.
Nhưng lý do cũng không kém phần quan trọng đó là sự kìm nén chi tiêu của người dân nhiều nước, đặc biệt là các nước có thu nhập cao. Sắp tròn 1 năm người dân các nước này bị phong tỏa, hạn chế đi lại, nên nhu cầu chi tiêu như một lò xo bị nén quá cỡ. Khi được bung ra thì sức bật sẽ lớn vô cùng. Trong số này, phải kể đến tầng lớp trung lưu trong những lĩnh vực không bị ảnh hưởng nhiều bởi khủng hoảng, nhóm những người được hưởng lợi từ việc các loại tài sản tài chính tăng giá mạnh thời gian qua.
Nhưng mưu sự tại nhân, thành sự tại …vắc-xin.
Báo cáo của OECD nhấn mạnh kinh tế thế giới có phục hồi hay không phụ thuộc rất nhiều vào tiến trình sản xuất và triển khai chích ngừa. Với những loại vắc-xin đã được công nhận, nhiều nước đã gặp vấn đề số lượng sản xuất không như dự kiến ban đầu, quá trình triển khai chích cũng phát sinh nhiều vấn đề như có một bộ phận phản đối vắc-xin, có loại vắc-xin khi đã mở thuốc thì phải chích cùng lúc cho 10 người vì việc bảo quản khó khăn.
Nhiều nước hiện nay tỷ lệ dân số đã chích vắc-xin còn thấp. Theo số liệu của những nước có người dân được chích ít nhất một mũi, Israel là nước có tỷ lệ cao nhất, gần 60% dân số. Trong khi đó Anh Quốc được hơn 30% , Mỹ gần 20%, Đức, Pháp chưa tới 10%. Riêng Pháp dự kiến đến hè 2021 thì sẽ bao phủ toàn dân.
Nhưng việc tiếp cận vắc-xin cũng là câu hỏi lớn với những nước có thu nhập thấp, không được đảm bảo bởi hệ thống bảo hiểm y tế. Ở các nước giàu, vắc-xin là miễn phí nhưng với những nước nghèo, nếu người dân phải tự bỏ tiền túi thì cũng là một trở ngại lớn, cho thấy việc tiếp cận vắc-xin còn là vấn đề bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ cơ bản giữa các nước, giữa các tầng lớp dân cư trong một nước.
Bên cạnh yếu tố quan trọng là vắc-xin, một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi khác nhau của các nền kinh tế. Trước hết là độ lớn và hiệu quả của các chính sách tài khóa, vì hiệu quả của chính sách tài khóa thường nhanh và trực diện hơn chính sách tiền tệ. Các nước có nguồn lực từ có sẵn hoặc có khả năng vay như Mỹ, Nhật, EU thì mạnh tay với các gói hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp. Các nước này có nhiều lợi thế trong bối cảnh lái suất vẫn còn thấp, và xếp hạng tín nhiệm tín dụng cao nên dư địa để tăng nợ công vẫn còn lớn.
Tiếp đến là năng lực của hệ thống y tế, cùng với các chính sách phòng chống dịch. Nhiều nước mặc dù hệ thống y tế còn nhiều hạn chế nhưng chính sách phòng chống dịch quyết liệt, tập trung nên số ca lây nhiễm thấp, trong đó có thể nêu gương điển hình là Việt Nam. Có những nước, mặc dù hệ thống cơ sở vật chất y tế tốt nhưng bị giới hạn về năng lực nhân sự, khi có những điểm dịch tập trung thì dẫn đến tình trạng quá tải cục bộ.
Khó khăn sẽ là lớn hơn với những nền kinh tế có sự phụ thuộc đáng kể vào ngành du lịch và lữ hành. Đây là lĩnh vực bị tác động nặng nề nhất do Covid-19. Chính vì vậy, các nước như Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Mexico, Tây Ban Nha, Ý, Pháp là những nước có GDP trong 2020 bị sụt giảm nhiều. Tuy vậy, khả năng phục hồi cũng sẽ lớn khi sau các hạn chế đi lại được tháo gỡ. Nhu cầu du lịch của nhiều người bị dồn nén bật mạnh như lò xo. Nhiều người dân châu Âu được khảo sát cho biết, khi mọi việc trở lại bình thường, họ sẽ chi tiêu mạnh cho du lịch và giải trí.
Ánh nắng mặt trời dường như đang trở lại với kinh tế thế giới, nhưng những đám mây đen có thể kéo đến từ việc sản xuất và triển khai chích vắc-xin. Đây là vấn đề toàn cầu vì phải giải quyết sớm các vấn đề chưa thống nhất trong việc công nhận một dạng hộ chiếu vắc-xin, cơ hội tiếp cận vắc-xin của người dân các nước có thu nhập thấp như thế nào. Ngoài ra, người lao động trong một số lĩnh vực cần sự hỗ trợ nhiều hơn các lĩnh vực khác, các chính sách tài khóa cần hỗ trợ đúng đối tượng và không lãng phí. Các chính phủ vì vậy cần phải tích cực hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn tốc độ lây lan của virus.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Vui Lòng Lịch Sự & Chừng Mực, Cảm Ơn Bạn !